10 bài tập ôn thi HSG KTPL 12 Bài 10: Quyền và nnghĩ vụ công dân trong hôn nhân và gia đình có lời giải

a) Phân tích các dấu hiệu của hành vi vi phạm pháp luật về hôn nhân gia đình: Trong tình huống, anh Long đã vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trong hôn nhân và xâm phạm quyền nhân thân của chị Hồng, cụ thể:

+ Vi phạm nghĩa vụ yêu thương, tôn trọng: Anh Long không tôn trọng và yêu thương vợ mà còn chửi mắng và đánh đập.

+ Xâm phạm quyền được bảo vệ về nhân thân: Hành vi đánh đập gây thương tích 35% vi phạm quyền được bảo vệ về danh dự, nhân phẩm, uy tín của chị Hồng.

+ Bạo lực gia đình: Theo Điều 2 Luật Phòng chống bạo lực gia đình, hành vi của anh Long là bạo lực thể xác, vi phạm pháp luật về hôn nhân gia đình.

- Hành vi này phản ánh tình trạng:

+ Mất bình đẳng giới trong gia đình: Phản ánh tình trạng bất bình đẳng và bạo lực giới trong xã hội.

+ Thiếu nhận thức pháp luật: Cho thấy sự thiếu hiểu biết về quyền và nghĩa vụ trong hôn nhân của người dân.

+ Ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình và xã hội: Gây ra sự tan vỡ gia đình, ảnh hưởng tâm lý cho con cái, và mất trật tự xã hội.

b) Hiểu về quyền bình đẳng giữa vợ và chồng trong gia đình

- Quyền bình đẳng giữa vợ và chồng được quy định tại Điều 17 Luật Hôn nhân và gia đình, thể hiện qua:

+ Bình đẳng về quyền và nghĩa vụ: Cả vợ và chồng đều bình đẳng trong mọi vấn đề của gia đình, từ việc nuôi dạy con cái, lao động tạo thu nhập đến quản lý tài sản chung.

+ Tôn trọng nhân phẩm và tự do cá nhân: Không ai được xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người kia, cũng như không ai có quyền ép buộc người kia làm trái ý muốn cá nhân.

+ Chia sẻ công việc gia đình: Cả hai có trách nhiệm cùng nhau chia sẻ công việc nhà để xây dựng gia đình hạnh phúc và bền vững.

c) Giải pháp giúp chị Hồng trong tình huống trên: Để giúp chị Hồng thoát khỏi tình trạng bạo lực gia đình, có thể đưa ra các giải pháp sau:

- Biện pháp pháp lý:

+ Trình báo cơ quan chức năng: Khuyến khích chị Hồng báo cáo hành vi bạo lực với công an hoặc cơ quan bảo vệ quyền phụ nữ và trẻ em.

+ Yêu cầu bảo vệ khẩn cấp: Chị Hồng có thể yêu cầu lệnh bảo vệ khẩn cấp theo Luật Phòng chống bạo lực gia đình để được bảo vệ và tránh bị tiếp tục bạo hành.

+ Khởi kiện ly hôn: Chị Hồng có quyền yêu cầu ly hôn do hành vi bạo lực gia đình vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trong hôn nhân.

- Biện pháp hỗ trợ xã hội:

+ Tư vấn tâm lý: Hỗ trợ tâm lý để chị Hồng lấy lại tinh thần, giúp chị mạnh mẽ hơn trong việc bảo vệ bản thân và con cái.

+ Nơi tạm lánh an toàn: Giới thiệu chị Hồng đến các trung tâm bảo trợ xã hội hoặc nhà tạm lánh dành cho phụ nữ bị bạo lực gia đình.

+ Hỗ trợ pháp lý miễn phí: Liên hệ các tổ chức hỗ trợ pháp lý để chị Hồng được tư vấn và giúp đỡ trong quá trình giải quyết vấn đề pháp lý liên quan.

- Biện pháp giáo dục và nâng cao nhận thức:

+ Tăng cường tuyên truyền pháp luật: Tăng cường truyền thông và giáo dục pháp luật về quyền và nghĩa vụ trong hôn nhân để nâng cao nhận thức của cả cộng đồng.

+ Thay đổi quan niệm xã hội: Khuyến khích xây dựng tư duy bình đẳng giới, tôn trọng quyền con người trong gia đình và cộng đồng.

=> Kết luận: Tình huống của chị Hồng cho thấy sự vi phạm nghiêm trọng về quyền và nghĩa vụ trong hôn nhân, gây ra hậu quả về thể chất và tinh thần. Việc thực hiện các biện pháp pháp lý và xã hội không chỉ giúp bảo vệ chị Hồng mà còn góp phần đảm bảo quyền bình đẳng, trật tự xã hội và xây dựng gia đình hạnh phúc, văn minh.

a) Ông An có vi phạm quyền bình đẳng của vợ chồng không? Giải thích.

- Có. Ông An đã vi phạm quyền bình đẳng của vợ chồng vì:

+ Vi phạm quyền quyết định chung của gia đình: Ông An gia trưởng, luôn muốn bà Bình phải nghe theo ý kiến của mình, vi phạm quyền bình đẳng trong quyết định gia đình.

+ Vi phạm quyền phát triển bản thân: Ông An gây áp lực khiến bà Bình cảm thấy ngột ngạt và không có không gian riêng để phát triển sự nghiệp, vi phạm quyền tự do phát triển bản thân của bà Bình.

+ Vi phạm nguyên tắc bình đẳng trong hôn nhân khi không tôn trọng quyền tự do cá nhân và sự phát triển của vợ.

b) Bà Bình có quyền gì để bảo vệ quyền lợi của mình trong tình huống này?

- Quyền tự do phát triển bản thân: Theo Điều 17 Luật Hôn nhân và gia đình, bà Bình có quyền tự do học tập, làm việc, và tham gia các hoạt động xã hội mà không bị cản trở.

- Quyền bình đẳng trong quyết định gia đình: Bà có quyền tham gia vào các quyết định quan trọng trong gia đình và không bị ép buộc phải nghe theo ý kiến của chồng.

- Quyền yêu cầu tư vấn hoặc hòa giải: Bà Bình có thể yêu cầu hòa giải thông qua tổ chức gia đình hoặc chính quyền địa phương để giải quyết mâu thuẫn một cách hòa bình.

- Quyền yêu cầu bảo vệ pháp lý: Nếu ông An tiếp tục vi phạm quyền bình đẳng, bà Bình có thể yêu cầu bảo vệ pháp lý theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình.

=> Kết luận: Tình huống của ông An và bà Bình cho thấy sự vi phạm quyền bình đẳng trong hôn nhân khi ông An có thái độ gia trưởng và hạn chế quyền phát triển của bà Bình. Bà Bình có đầy đủ quyền bình đẳng trong quyết định gia đình và phát triển bản thân theo Luật Hôn nhân và gia đình. Để bảo vệ quyền lợi của mình, bà Bình có thể yêu cầu tư vấn, hòa giải hoặc bảo vệ pháp lý theo quy định của pháp luật Việt Nam.

* Phân tích tình huống

1. Dấu hiệu vi phạm nguyên tắc bình đẳng trong gia đình

- Anh Tuấn cho rằng chăm sóc con cái và gia đình là trách nhiệm của phụ nữ. Đây là quan điểm phân biệt giới tính, vi phạm nguyên tắc bình đẳng trong hôn nhân và gia đình.

- Chị Mai phải đảm nhiệm mọi việc chăm sóc con cái và gia đình trong khi anh Tuấn đi công tác xa nhà, điều này gây mất cân bằng trong phân chia công việc gia đình.

- Anh Tuấn không chia sẻ trách nhiệm chăm sóc con cái, vi phạm nghĩa vụ cùng nuôi dưỡng và giáo dục con cái theo Điều 17 Luật Hôn nhân và gia đình.

2. Giải thích theo quy định pháp luật

- Theo Điều 17 Luật Hôn nhân và gia đình, vợ chồng phải bình đẳng trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con cái, không được phân biệt vai trò giới tính.

- Việc áp đặt quan điểm truyền thống rằng chăm sóc con cái là trách nhiệm của phụ nữ là vi phạm nguyên tắc bình đẳng và không phù hợp với quy định pháp luật hiện hành.

- Anh Tuấn có nghĩa vụ chia sẻ công việc gia đình, bao gồm chăm sóc con cái, dù bận rộn công việc. Pháp luật không cho phép trốn tránh trách nhiệm này.

* Trả lời câu hỏi

a) Quan điểm của anh Tuấn về trách nhiệm trong gia đình có phù hợp với quy định của pháp luật không? Vì sao?

- Không phù hợp. Quan điểm của anh Tuấn cho rằng chăm sóc con cái và gia đình là trách nhiệm của phụ nữ vi phạm nguyên tắc bình đẳng trong hôn nhân và gia đình.

- Theo Điều 17 Luật Hôn nhân và gia đình, vợ chồng bình đẳng trong việc chăm sóc con cái và chia sẻ công việc gia đình, không phân biệt giới tính.

- Việc không chia sẻ trách nhiệm chăm sóc con cái và công việc gia đình là vi phạm nghĩa vụ của người chồng trong hôn nhân, gây mất cân bằng trong gia đình.

- Quan điểm gia trưởng và áp đặt vai trò giới tính không phù hợp với quy định pháp luật hiện hành, đồng thời vi phạm quyền bình đẳng và tự do cá nhân của chị Mai.

b) Nếu chị Mai cảm thấy quá tải, chị có thể yêu cầu sự hỗ trợ từ chồng như thế nào?

- Trao đổi và thảo luận bình đẳng: Chị Mai có quyền thẳng thắn trao đổi với anh Tuấn về trách nhiệm chung trong gia đình, dựa trên nguyên tắc bình đẳng theo Điều 17 Luật Hôn nhân và gia đình.

- Yêu cầu chia sẻ công việc gia đình: Chị Mai có quyền yêu cầu anh Tuấn cùng chia sẻ công việc gia đình, bao gồm chăm sóc con cái, làm việc nhà, và các trách nhiệm khác trong gia đình.

- Yêu cầu hỗ trợ chăm sóc con cái: Chị Mai có thể yêu cầu anh Tuấn cùng chăm sóc và giáo dục con cái, đảm bảo sự phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần cho con trai.

- Nhờ sự hỗ trợ từ gia đình hai bên: Nếu anh Tuấn vẫn thường xuyên đi công tác xa, chị Mai có thể nhờ sự hỗ trợ từ ông bà hoặc người thân để giảm bớt gánh nặng công việc gia đình.

- Tìm kiếm hỗ trợ pháp lý hoặc tư vấn hôn nhân: Nếu anh Tuấn không hợp tác và tiếp tục duy trì quan điểm gia trưởng, chị Mai có thể tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý hoặc tư vấn hôn nhân từ các tổ chức xã hội hoặc cơ quan nhà nước để bảo vệ quyền lợi của mình.

=> Kết luận: Tình huống của chị Mai và anh Tuấn cho thấy sự vi phạm nguyên tắc bình đẳng trong hôn nhân khi anh Tuấn có quan điểm gia trưởng và không chia sẻ công việc gia đình. Quan điểm của anh Tuấn không phù hợp với quy định của pháp luật vì vi phạm quyền bình đẳng trong chăm sóc con cái và công việc gia đình.
Chị Mai có đầy đủ quyền yêu cầu chia sẻ trách nhiệm gia đình và bảo vệ quyền lợi của mình theo Luật Hôn nhân và gia đình. Việc trao đổi bình đẳng, yêu cầu hỗ trợ và tìm kiếm tư vấn hôn nhân là các giải pháp phù hợp để giúp chị Mai cân bằng cuộc sống gia đình và công việc cá nhân.

* Phân tích tình huống

1. Về việc bán ô tô của chị N

- Ô tô là tài sản riêng của chị N do được bố mẹ tặng trước khi kết hôn. Theo Điều 43 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, chị N có quyền bán ô tô mà không cần sự đồng ý của chồng hoặc mẹ chồng.

- Việc chị N bán tài sản riêng để phục vụ mục đích học tập và phát triển cá nhân là hoàn toàn hợp pháp và phù hợp với quy định pháp luật.

2. Về việc anh H không đồng ý cho chị N đi học

- Anh H không có quyền ngăn cản chị N học tập vì quyền học tập và phát triển cá nhân là quyền tự do cơ bản của mỗi người, không phụ thuộc vào giới tính hay vai trò trong gia đình.

- Suy nghĩ rằng phụ nữ lấy chồng rồi phải an phận và đe dọa ly hôn nếu chị N không nghe lời thể hiện định kiến giới và vi phạm nguyên tắc bình đẳng trong hôn nhân.

- Điều 40 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 bảo vệ quyền tự do học tập và phát triển cá nhân của chị N, bất kể quan điểm của chồng.

3. Về hành vi xúc phạm của bà P đối với bà K và anh H

- Hành vi xúc phạm danh dự và nhân phẩm của bà P đối với bà K và anh H vi phạm Điều 2 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2007.

- Xúc phạm bằng lời nói là hành vi bạo lực tinh thần, gây ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ gia đình.

- Bà K và anh H có quyền yêu cầu xin lỗi công khai hoặc khởi kiện nếu cảm thấy bị xúc phạm nghiêm trọng.

* Nhận xét và quan điểm về tình huống

- Về chị N

+ Chị N không vi phạm pháp luật khi bán ô tô vì đó là tài sản riêng của chị trước khi kết hôn.

+ Quyết định sử dụng tài sản cá nhân để đầu tư cho việc học tập thể hiện tinh thần cầu tiến và mong muốn phát triển bản thân, hoàn toàn hợp pháp và đáng được tôn trọng.

+ Chị N có quyền tự do học tập và phát triển cá nhân, không bị giới hạn bởi quan điểm giới tính hoặc vai trò trong gia đình.

- Về anh H

+ Quan điểm gia trưởng và áp đặt vai trò giới tính của anh H là không phù hợp với quy định pháp luật và vi phạm nguyên tắc bình đẳng trong hôn nhân.

+ Việc đe dọa ly hôn nếu chị N không nghe lời là hành vi ép buộc và gây áp lực tâm lý, ảnh hưởng đến quyền tự do cá nhân của chị N.

+ Anh H cần thay đổi quan điểm về vai trò giới tính trong gia đình và tôn trọng quyền tự do phát triển cá nhân của vợ.

- Về bà K

+ Bà K không có quyền can thiệp vào quyết định học tập của chị N vì đó là quyền tự do cá nhân của chị N.

+ Việc phản đối con dâu đi học dựa trên quan điểm rằng con trai chưa học cao bằng con dâu thể hiện định kiến giới và không phù hợp với nguyên tắc bình đẳng trong hôn nhân.

- Về bà P

+ Hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của bà P đối với bà K và anh H là vi phạm pháp luật và không phù hợp với đạo đức gia đình.

+ Bà P cần xin lỗi công khai và xây dựng lại mối quan hệ hòa thuận giữa hai bên gia đình, tránh gây mâu thuẫn và xung đột không đáng có.

=> Kết luận và kiến nghị

- Tình huống trên cho thấy sự xung đột giữa định kiến giới và quyền tự do cá nhân trong hôn nhân. Chị N có quyền tự do học tập và phát triển cá nhân, không bị giới hạn bởi quan điểm truyền thống về vai trò giới tính.

- Anh H và bà K cần thay đổi quan điểm về vai trò giới tính, tôn trọng quyền tự do và quyền sở hữu tài sản riêng của chị N.

- Bà P cần xin lỗi công khai và xây dựng mối quan hệ hòa thuận giữa hai gia đình, tránh gây thêm mâu thuẫn.

- Cả hai bên gia đình nên thẳng thắn trao đổi và giải quyết xung đột một cách bình đẳng và tôn trọng, đảm bảo quyền tự do cá nhân và hạnh phúc gia đình.

1. Về hành vi của anh L

- Đánh đập, chửi mắng vợ là hành vi bạo lực gia đình, vi phạm Điều 2 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2007.

- Hành vi bạo lực thể chất và tinh thần của anh L gây tổn thương nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của chị H.

- Cản trở quyền tự do đi lại khi không cho vợ tham gia chuyến đi nghỉ dưỡng, vì lý do định kiến giới ("đàn bà chồng con rồi không nên đi xa") là vi phạm quyền tự do cá nhân và vi phạm nguyên tắc bình đẳng trong hôn nhân.

- Định kiến giới và thái độ gia trưởng của anh L không chỉ vi phạm pháp luật mà còn tạo áp lực tâm lý và ngăn cản sự phát triển cá nhân của chị H.

2. Về hành vi của chị H

- Nhẫn nhịn chịu đựng và không dám phản ứng vì sợ gia đình tan vỡ thể hiện tâm lý phụ thuộc và chấp nhận bạo lực.

- Chị H cần nhận thức được quyền bình đẳng và quyền được bảo vệ khỏi bạo lực gia đình của mình theo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2007.

- Việc chịu đựng bạo lực không phải là giải pháp tốt vì gây tổn thương về tinh thần lâu dài và tạo tiền lệ cho bạo lực tiếp diễn.

* Nhận xét và quan điểm về tình huống

- Về anh L

+ Hành vi bạo lực thể chất và tinh thần của anh L là vi phạm nghiêm trọng pháp luật, cần phải được chấm dứt ngay lập tức.

+ Thái độ gia trưởng và định kiến giới của anh L không chỉ trái pháp luật mà còn gây tổn thương tinh thần và kìm hãm sự phát triển cá nhân của chị H.

+ Anh L cần thay đổi quan điểm về vai trò giới tính, tôn trọng quyền tự do cá nhân và quyền bình đẳng của vợ.

- Về chị H

+ Chị H cần nhận thức được quyền của mình theo pháp luật, bao gồm: Quyền được bảo vệ khỏi bạo lực gia đình; Quyền tự do đi lại và tham gia hoạt động xã hội.

+ Không nên tiếp tục nhẫn nhịn chịu đựng vì sẽ gây tổn thương về tinh thần lâu dài và tạo tiền lệ cho bạo lực tiếp diễn.

+ Chị H có thể tìm kiếm sự giúp đỡ từ các tổ chức hỗ trợ phụ nữ, chính quyền địa phương hoặc khởi kiện yêu cầu bảo vệ theo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2007.

* Giải pháp và kiến nghị

- Đối với anh L

+ Thay đổi quan điểm về vai trò giới tính và quyền tự do cá nhân của vợ, tôn trọng quyền bình đẳng trong hôn nhân.

+ Chấm dứt ngay lập tức hành vi bạo lực gia đình.

+ Tham gia các khóa học về kiểm soát cơn giận và kỹ năng giao tiếp trong hôn nhân.

- Đối với chị H

+ Nhận thức rõ quyền của mình, bao gồm quyền được bảo vệ khỏi bạo lực và quyền tự do cá nhân.

+ Không nên tiếp tục nhẫn nhịn mà cần tìm kiếm sự giúp đỡ từ gia đình, bạn bè, các tổ chức hỗ trợ phụ nữ hoặc chính quyền địa phương.

+ Cần thẳng thắn trao đổi và yêu cầu sự thay đổi từ chồng, nếu cần thiết có thể yêu cầu can thiệp pháp lý để bảo vệ bản thân và quyền lợi chính đáng.

- Đối với gia đình và xã hội

+ Gia đình cần hỗ trợ chị H về tinh thần và pháp lý, không nên khuyên nhủ nhẫn nhịn chịu đựng.

+ Xã hội cần đẩy mạnh tuyên truyền về bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình và thay đổi quan niệm truyền thống về vai trò giới tính.

+ Tăng cường thực thi pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình, bảo vệ quyền lợi chính đáng của phụ nữ trong hôn nhân.

=> Kết luận

- Tình huống trên cho thấy vấn đề bạo lực gia đình và định kiến giới vẫn còn tồn tại trong xã hội hiện đại.

- Hành vi bạo lực gia đình của anh L là vi phạm pháp luật và gây tổn thương nghiêm trọng về thể chất và tinh thần cho chị H.

- Chị H cần nhận thức rõ quyền của mình, không nên tiếp tục nhẫn nhịn chịu đựng, mà cần tìm kiếm sự giúp đỡ để bảo vệ bản thân và phát triển cá nhân.

- Cần thay đổi quan điểm về vai trò giới tính trong gia đình và tôn trọng quyền bình đẳng của vợ chồng để xây dựng một gia đình hạnh phúc, bền vững.