(2023) Đề thi thử Sinh học Liên trường THPT Ninh Bình có đáp án

Quá trình phát sinh và phát triển của sự sống trên Trái Đất gồm các giai đoạn:

- Tiến hoá hoá học: Hình thành các hợp chất hữu cơ từ chất vô cơ theo phương thức hóa học.

- Tiến hoá tiền sinh học: Hình thành nên các tế bào sơ khai, sau đó hình thành nên những tế bào sống đầu tiên

- Tiến hoá sinh học: Hình thành các loài sinh vật như ngày nay.

Cách giải:

Tiến hóa hóa học là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ từ các chất vô cơ theo phương thức hóa học.

Chọn C.

Các đặc trưng cơ bản của quần thể:

Tỉ lệ giới tính: Tỉ lệ đực/cái trong quần thể

Cấu trúc tuổi: gồm tuổi trước sinh sản, đang sinh sản và sau sinh sản.

Mật độ cá thể: Số lượng cá thể trên một đơn vị diện tích hay thể tích

Kích thước: Số lượng cá thể hay khối lượng, năng lượng tích lũy trong các cá thể

Sự phân bố cá thể: gồm phân bố đều, theo nhóm và ngẫu nhiên

Cách giải:

Quần thể có đặc trưng tỉ lệ giới tính. Các đặc trưng còn lại là của quần xã.

Chọn A.

Cấu trúc HST:

+ Sinh vật sản xuất: Thực vật, VSV tự dưỡng.

+ Sinh vật tiêu thụ: Động vật ăn thực vật và động vật ăn động vật.

+ Sinh vật phân giải: Vi khuẩn, nấm, SV ăn mùn bã.

Cách giải:

Trong hệ sinh thái, thực vật là sinh vật tự dưỡng.

Chọn B.9

Hình thức hô hấp ở động vật.

+ Qua bề mặt cơ thể: ruột khoang, giun tròn, giun dẹp, lưỡng cư.

+ Bằng ống khí: Côn trùng.

Ống khí phân nhánh và tiếp xúc trực tiếp với tế bào để đưa khí đến tế bào

+ Bằng mang: Trai, ốc, tôm, cua, cá.

+ Bằng phổi: Lưỡng cư, Bò sát, chim, thú.

Cách giải:

Ếch đồng đổi khí với môi trường qua phổi và da.

Tôm trao đổi khí qua mang.

Châu chấu trao đổi khí qua ống khí.

Chuột trao đổi khí qua phổi.

Chọn A.

Operon Lac có 3 thành phần:

+ Các gen cấu trúc (Z, Y, A) quy định tổng hợp prôtêin tham gia chuyển hóa và sử dụng đường lactozơ.

+ Vùng vận hành: O: gen chỉ huy chi phối hoạt động của cụm gen cấu trúc.

+ P: vùng khởi động (nơi ARN – pôlimeraza bám vào và khởi đầu phiên mã).

+ R: gen điều hòa kiểm soát tổng hợp prôtêin ức chế

Gen điều hòa không thuộc cấu trúc operon Lac.

Cách giải:

Trong mô hình cấu trúc của opêron Lac ở vi khuẩn E. coli, nơi prôtêin ức chế có thể liên kết làm ngăn cản sự phiên mã là vùng vận hành.

Chọn D.

Nhân tố sinh thái

Vô sinh: Ánh sáng nhiệt độ, độ ẩm...

Hữu sinh: Sinh vật, các mối quan hệ.10

Cách giải:

Thực vật là nhân tố hữu sinh, các nhân tố còn lại là nhân tố vô sinh.

Chọn C.

A liên kết với T bằng 2 liên kết hidro.

G liên kết với X bằng 3 liên kết hidro.

Cách giải:

Đột biến thay thế một cặp A - T bằng một cặp G - X làm cho gen đột biến tăng thêm 1 liên kết hiđrô so với gen bình thường.

Chọn B.

Tiến hoá nhỏ có các đặc điểm:

Diễn ra trên quy mô quần thể

Diễn biến không ngừng dưới tác động của nhân tố tiến hoá

Biến đổi về tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể

Kết quả: hình thành loài mới

Cách giải:

A sai, nguyên liệu sơ cấp của tiến hóa nhỏ là đột biến.

B sai, tiến hóa nhỏ hình thành loài mới.

C đúng.

D sai, chọn lọc tự nhiên quy định chiều hướng tiến hóa nhỏ.

Chọn C.

Morgan đã phát hiện ra quy luật di truyền liên kết và HVG ở ruồi giấm.

Cách giải:

Moocgan phát hiện ra các quy luật di truyền khi nghiên cứu ruồi giấm.

Chọn D.

- Tạo ADN tái tổ hợp theo 3 bước là:

(1) tách chiết thể truyền và gen cần chuyển

(2) dùng enzim cắt giới hạn (enzyme restrictaza) mở vòng thể truyền và cắt gen cần chuyển.

(3) nối gen cần chuyển vào thể truyền bằng enzyme ligaza11

Cách giải:

Trong kĩ thuật tạo ADN tái tổ hợp, để tạo ra đầu dính phù hợp giữa gen cần chuyển và thể truyền, người ta đã

sử dụng enzim restrictaza.

Chọn D.

Cách giải:

Lừa lại với ngựa sinh ra con la không có khả năng sinh sản. Đây là ví dụ về cách li sau hợp tử.

Chọn A.

Nhận biết di truyền ngoài nhân:

+ Kết quả lai thuận, nghịch khác nhau.

+ Đời con có kiểu hình giống nhau và giống kiểu hình mẹ.

Cách giải:

Lấy hạt phấn của cây lá xanh (♂) thụ phấn cho cây lá đốm(♀) → Đời con 100% lá đốm.

Chọn B.

Ở sinh vật nhân thực, quá trình nhân đôi ADN chủ yếu diễn ra trong nhân tế bào.

Chọn B.

Phương pháp:

Kiểu gen dị hợp là kiểu gen mang 2 alen khác nhau của 1 gen.

Cách giải:

Kiểu gen Aabb là kiểu gen dị hợp 1 cặp gen.

Chọn C.

Cách giải:

Một bộ ba chỉ mã hoá cho một loại axit amin là đặc điểm của tính đặc hiệu.

Chọn B.

Áp dụng nguyên tắc bổ sung trong quá trình phiên mã: A-U; T-A; G-X; X-G.

A_gốc = rU; T_gốc = rA; G_gốc = rX; X_gốc = rG

Cách giải:

Trong quá trình phiên mã, nuclêôtit loại A của gen liên kết bổ sung với nuclêôtit loại U ở môi trường nội bào.

Chọn B.

Mỗi cơ thể lưỡng bội mang 2 alen.

Tần số của một alen = số alen đó/ tổng số alen của quần thể.

Quần thể có số lượng cá thể mang kiểu gen AA, Aa, aa lần lượt là a,b,c.

Tổng số cá thể N=a+b+c.

Tần số alen: $p_A=\frac{2a+b}{2N};q_a=\frac{2c+b}{2N}$ 

Cách giải:

65 cá thể có kiểu gen AA, 26 cá thể có kiểu gen Aa và 169 cá thể có kiểu gen aa.

Tần số alen $a=\frac{26\times 1+169\times 2}{\left(65+26+169\right)\times 2}=\mathrm{0,7}$ 

Chọn B.

Cơ quan thoát hơi nước chính là lá.

Cách giải:

Ở ngô, quá trình thoát hơi nước chủ yếu diễn ra ở lá.

Chọn C.

Các mối quan hệ trong quần xã:

Cách giải:

Trong mối quan hệ này, tầm gửi được lợi còn cây khế bị hại nên đây là mối quan hệ kí sinh.

Chọn B.

Nuôi cấy hạt phấn rồi lưỡng bội hóa sẽ thu được dòng thuần.

Cách giải:

Nuôi cấy các hạt phấn có kiểu gen Ab trong ống nghiệm tạo nên các mô đơn bội, sau đó gây lưỡng bội hóa có thể tạo được các cây lưỡng bội có kiểu gen AAbb.

Chọn C.

Biện luận kiểu gen của P dựa vào kiểu hình của đời con.

Gen nằm trên NST giới tính X di truyền chéo, nằm trên Y di truyền thẳng.

Cách giải:

Họ sinh được con gái bị bệnh → P đều mang X^m.

Kiểu gen của P là: X^MX^m × X^mY.

Chọn D.

Ổ sinh thái là không gian sinh thái đảm bảo cho loài tồn tại và phát triển theo thời gian

Trong giới hạn sinh thái có 1 khoảng thuận lợi và 2 khoảng chống chịu.

- Ổ sinh thái biểu hiện cách sinh sống của loài; còn nơi ở là nơi cư trú của loài.

- Các loài sống chung trong một môi trường thì thường có ổ sinh thái trùng nhau một phần

- Ổ sinh thái trùng nhau là nguyên nhân dẫn tới sự cạnh tranh khác loài.

Cạnh tranh khác loài làm thu hẹp ổ sinh thái của loài, để giảm cạnh tranh, các loài có xu hướng phân li ổ sinh thái.

Cách giải:

Phát biểu đúng về ổ sinh thái là C, mỗi loài có một ổ sinh thái về nhiệt độ khác nhau.

Chọn C.

Cơ quan tương đồng: là những cơ quan nằm ở những vị trí tương ứng trên cơ thể, có cùng nguồn gốc trong quá trình phát triển phôi nên có kiểu cấu tạo giống nhau.

Cơ quan tương tự: những cơ quan khác nhau về nguồn gốc nhưng đảm nhiệm những chức năng giống nhau nên có kiểu hình thái tương tự.

Cơ quan thoái hóa( cũng là cơ quan tương đồng) là cơ quan phát triển không đầy đủ ở cơ thể trưởng thành.

Do điều kiện sống của loài thay đổi, các cơ quan này mất dần chức năng ban đầu, tiêu giảm dần và hiện chỉ để lại một vết tích xưa kia của chúng.

- Ví dụ: xương cùng, ruột thừa, răng khôn ở người, di tích các tuyến sữa ở con đực của các loài động vật có vú,....15

Cách giải:

A sai, cánh sâu bọ và cánh dơi là các cơ quan tương tự vì chúng không cùng nguồn gốc.

B đúng, vì cánh dơi và tay người đều có nguồn gốc là chi trước.

C sai, cơ quan tương tự phản ánh tiến hóa đồng quy.

D sai, cơ quan tương đồng phản ánh tiến hóa phân li.

Chọn B.

Chuỗi thức ăn: các loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau, mỗi loài là một mắt xích ứng với một bậc dinh dưỡng.

Lưới thức ăn: Gồm nhiều chuỗi thức ăn có các mắt xích chung.

Quần xã càng đa dạng thì lưới thức ăn càng phức tạp.

Cách giải:

Phát biểu sai về lưới và chuỗi thức ăn là: D, trong chuỗi thức ăn, bậc dinh dưỡng cao nhất có sinh khối nhỏ nhất.

Chọn D.

Xác định nguyên nhân của các bệnh, hội chứng.

Bệnh, hội chứng do đột biến gen: bạch tạng, mù màu, máu khó đông, PKU,…

Bệnh, hội chứng do đột biến số lượng NST: Đao, Tớcnơ, Claiphento, siêu nữ,…

Bệnh, hội chứng do đột biến cấu trúc NST: Bệnh ung thư máu ác tính, hội chứng mèo kêu…

Cách giải:

Những bệnh hoặc hội chứng bệnh nào sau đây liên quan đến đột biến số lượng nhiễm sắc thể: Hội chứng Tớcnơ, hội chứng Đao.

Chọn A.

Hô hấp là quá trình oxi hóa sinh học nguyên liệu hô hấp đến sản phẩm cuối cùng là CO2, H2O, một phần năng lượng được tích lũy trong ATP

Phương trình tổng quát của hô hấp: C₆H₁₂O₆ + 6O₂ → 6 CO₂ + 6H₂O+ATP + nhiệt.

Cách giải:

Hạt đang nảy mầm sẽ hô hấp mạnh tạo ra khí CO₂ ; nhiệt lượng, hút khí O₂

Khí CO₂ sẽ bị hấp thụ bởi vôi xút tạo thành canxi cacbonat.

Kết quả thí nghiệm cho thấy giọt nước màu di chuyển về phía bên trái. Điều này chứng tỏ quá trình hô hấp của hạt nảy mầm hấp thụ oxi.

Chọn A.16

So sánh trình tự gen trước và sau đột biến.

Cách giải:

Trước đột biến: ABCDEF*GHI

Sau đột biến: ADCBEF*GHI

→ đột biến đảo đoạn BCD.

Chọn C.

Dạ dày ở thú nhai lại như trâu, bò có 4 túi: dạ cỏ, dạ tổ ong, dạ lá sách, dạ múi khế và có vi khuẩn tiêu hóa xenlulôzơ sống cộng sinh bên trong.

+ Dạ cỏ là nơi dự trữ làm mềm và lên men thức ăn. Trong dạ cỏ, có nhiều vi sinh vật tiêu hóa xenlulôzơ và các chất dinh dưỡng khác.

+ Dạ tổ ong giúp đưa thức ăn lên trên trong khi nhai lại.

+ Dạ lá sách giúp tái hấp thu nước.

+ Dạ múi khế tiết ra pepsin, HCl tiêu hóa prôtêin có trong cỏ và vi sinh vật từ dạ cỏ xuống.

Cách giải:

Dạ múi khế ra pepsin, HCl tiêu hóa prôtêin có trong cỏ và vi sinh vật từ dạ cỏ xuống.

Chọn B.

Kích thước của quần thể là kích thước của quần thể là số lượng cá thể phân bố trong khoảng không gian sống của quần thể hay khối lượng hoặc năng lượng tích luỹ trong các cá thể của quần thể.

Kích thước quần thể có 2 cực trị: kích thước tối thiểu và kích thước tối đa.

Cách giải:

A sai, khi kích thước quần thể đạt mức tối đa thì tốc độ tăng trưởng của quần thể sẽ nhỏ.

B sai vì kích thước của quần thể thay đổi phụ thuộc vào môi trường.

C sai, kích thước quần thể số lượng cá thể phân bố trong khoảng không gian sống của quần thể hay khối lượng hoặc năng lượng tích luỹ trong các cá thể của quần thể.

Chọn D.

Biện luận quy luật di truyền, xét các trường hợp vị trí của gen.

Cách giải:

Bố mẹ bình thường sinh con bị bệnh → Bệnh do gen lặn.

A- bình thường; a – bị bệnh.

TH₁: Gen nằm trên NST thường:

Những người bị bệnh có kiểu gen: aa: 4 người.

Những người có bố, mẹ, con bị bệnh có kiểu gen: Aa:

→ Có 6 người chưa biết kiểu gen.

TH2: Gen nằm trên NST giới tính X:

→ chỉ có 2 người chưa biết kiểu gen.

Chọn D.8

Cách giải:

Các phát biểu đúng về quá trình hình thành loài mới là: I,II.

Ý III sai, hình thành loài bằng con đường cách li địa lí thường xảy ra ở các loài động vật có khả năng di chuyển mạnh.

Ý IV sai, hình thành loài bằng con đường sinh thái xảy ra ở cả thực vật và động vật.

Chọn C.

Những hoạt động của con người góp phần vào việc sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên gồm cả 4 hoạt động trên.

Chọn D.

Sinh vật sản xuất thuộc bậc 1 → tiếp theo là bậc 2,3,4…

Bậc dinh dưỡng: Bậc 1 → Bậc 2 → Bậc 3 → Bậc 4 → Bậc 5.

- Các loài sống chung trong một môi trường thì thường có ổ sinh thái trùng nhau một phần

- Ổ sinh thái trùng nhau là nguyên nhân dẫn tới sự cạnh tranh khác loài.

Khống chế sinh học là hiện tượng số lượng cá thể của một loài bị loài khác khống chế ở một mức độ nhất định.

Cách giải:

I đúng, vì ốc sên và cá có nguồn thức ăn chung là thực vật thủy sinh.

II đúng.

III sai, chim cốc và vịt khống chế số lượng cá trình.

IV đúng, nếu lượng diệc giảm → cá B tăng, cá B ăn ngao → ngao giảm.

Ổ sinh thái là không gian sinh thái đảm bảo cho loài tồn tại và phát triển theo thời gian

- Các loài sống chung trong một môi trường thì thường có ổ sinh thái trùng nhau một phần

- Ổ sinh thái trùng nhau là nguyên nhân dẫn tới sự cạnh tranh khác loài.

Cách giải:

I đúng, vì ổ sinh thái dinh dưỡng của 2 loài này trùng nhau.

II sai, vì 2 loài C, D có trùng nhau 1 phần về ổ sinh thái dinh dưỡng nên sự thay đổi kích thước quần thể C ảnh hưởng đến kích thước quần thể D.

III sai, sự cạnh tranh giữa 2 loài A,B khốc liệt hơn giữa 2 loài C,D vì sự trùng nhau về ổ sinh thái lớn hơn.

IV sai, loài C và A không trùng nhau về ổ sinh thái.

Chọn D.

Một tế bào sinh tinh giảm phân:

+ Không có HVG tạo 2 loại giao tử liên kết.

+ Có HVG tạo 4 loại giao tử.

Cách giải:

Một tế bào sinh tinh có kiểu gen $Aa\frac{BD}{bd}$ giảm phân cho tối đa 4 loại giao tử.

Chọn A.

Có a phân tử ADN chỉ có N15 nhân đôi k lần trong môi trường chỉ có N14:

- Số phân tử ADN con: a´2k

- Số phân tử ADN chỉ có N14: a ´ (2k - 2)

- Số phân tử ADN có cả N14 và N15: 2a

Cách giải:

I đúng, quan sát đồ thị ta có thể thấy.

II đúng, tỉ lệ phân tử ADN chỉ mang ${}^{14}N:\frac{\left(2^5-2\right)}{2^5}=\mathrm{0,9375}$ 

III đúng, theo nguyên tắc bán bảo toàn thì ADN con chứa 1 mạch của ADN mẹ và 1 mạch mới tổng hợp.

IV sai, ở thế hệ 1 chỉ có phân tử ADN chứa cả 14N và 15N.

Chọn C.

Bước 1: Tính tần số alen qua các thế hệ.

Quần thể có thành phần kiểu gen : xAA:yAa:zaa

Tần số alen $p_A=x+\frac{y}{2}\to q_a=1-p_A$ 

Bước 2: So sánh tần số alen các thế hệ

+ Nếu thay đổi theo 1 hướng → Chọn lọc tự nhiên

+ Nếu thay đổi đột ngột → Các yếu tố ngẫu nhiên

+ Nếu không thay đổi → giao phối.

Cách giải:

I sai, từ thế hệ F1 đến F4, quần thể có biến đổi về cấu trúc di truyền → có tiến hóa.

II sai, ở F3, tần số alen A: $p_A=\mathrm{0,5875}+\frac{\mathrm{0,125}}{2}=\mathrm{0,65}$ 

III đúng, ta thấy tần số alen không đổi, tỉ lệ dị hợp giảm, đồng hợp tăng → giao phối không ngẫu nhiên.

IV sai, không có tác động của chọn lọc tự nhiên.

Chọn B.

Viết quy ước kiểu gen quy định kiểu hình, xét các trường hợp, viết sơ đồ lai.

Cách giải:

Quy ước:

A-B- vàng; A-bb: đỏ; aaB-:xanh; aabb: trắng.

Xét các phát biểu:

A đúng, VD: Aabb × aaBb → 1AaBb:1Aabb:1aaBb:1aabb.

B sai, Aabb × Aabb không thể tạo ra đời con màu vàng (A-B-)

C đúng, AaBb × AaBb → 9A-B-:3A-bb:3aaB-:1aabb.

D đúng, AABb × aabb → 50%AaBb:50%Aabb → 50% hoa vàng: 50% hoa đỏ.

Chọn B.